Áhættumat

Tilkynningarskyldum aðilum er skv. lögum nr. 140/2018 skylt að gera áhættumat á rekstri sínum og viðskiptum.

Áhættumat felur í sér að bera kennsl á og meta hættu á peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka í starfsemi tilkynningarskylds aðila. Áhættumatinu er ætlað að leiða í ljós helstu veikleika og ógnir sem beinast að viðkomandi tilkynningarskyldum aðila og skal í áhættumatinu tilgreina aðferðir og leiðir til að stýra og draga úr greindri hættu á að starfsemin sé misnotuð til peningaþvættis og fjármögnunar hryðjuverka.

Áhættumatið skal innihalda skriflega greiningu og mat á hættu á peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka og skal m.a. taka mið af áhættuþáttum sem tengjast viðskiptamönnum, viðskiptalöndum eða svæðum, vörum, þjónustu, viðskiptum, tækni og dreifileiðum.

Tilkynningarskyldir aðilar stunda efnisólíka starfsemi og umfang starfsemi aðila getur verið mismunandi. Áhættumat skal því taka mið af stærð, eðli og umfangi á starfsemi tilkynningarskyldra aðila og margbreytileika starfseminnar.

Áður en áhættumat er unnið skal tilkynningarskyldur aðili skjalfesta þá aðferðafræði sem notuð er við gerð áhættumatsins. Þar skal koma fram með skýrum hætti hvernig matið fer fram, m.a. hvernig bera skal kennsl á áhættuþætti, hvar og hvernig gagna er aflað, hvernig áhættuflokkun fer fram og hvaða viðmið eru notuð við áhættuflokkun. Færa skal rök fyrir þeirri nálgun sem tilkynn­ingar­­skyldur aðili kýs að beita við áhættumat sitt. Fara skal fram reglulegt mat á aðferða­fræði og hún uppfærð ef tilefni er til.

Við gerð áhættumats ber tilkynningarskyldum aðilum að hafa áhættumat ríkislögreglustjóra til hliðsjónar.

Evrópsku eftirlitsstofnanirnar EBA, ESMA og EIOPA hafa gefið út sameiginlegar viðmiðunarreglur um áhættuþætti sem tengjast aðgerðum tilkynningarskyldra aðila á fjármálamarkaði gegn peningaþvætti og fjármögnun hryðjuverka (e. The Risk Factors Guidelines). Tilkynningarskyldir aðilar skulu kynna sér viðmiðunarreglurnar og taka mið af þeim við gerð áhættumats.

Nánar er fjallað um gerð áhættumats í reglugerð nr. 545/2019 og er þar m.a. kveðið á um aðferðafræði við gerð áhættumats, áhættuflokkun, vöktun og eftirlit, stýringar og verkferla. Áhættumatið skal uppfæra a.m.k. á tveggja ára fresti og þegar tilefni er til þess.

Gagnlegir tenglar

• Reglugerð nr. 545/2019 um áhættumat
• Áhættumat ríkislögreglustjóra
• EBA Risk Factors Guidelines
• Áhættumat - fræðsluefni stýrihóps
• Váþættir á bankamarkaði
• Áhættuþættir á verðbréfamarkaði
• Áhættuþættir á líftryggingamarkaði
• Áhættuþættir vegna útgáfu og meðferðar rafeyris
• Áhættuþættir tengdir peningasendingum